به گزارش روابط عمومی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، مرتضی بخشان، رئیس دایره مجوز واسپاری (لیزینگ) اداره مجوزهای اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی، درباره وضعیت صنعت لیزینگ در ایران و مقایسه آن با کشورهای پیشرفته، اظهار داشت: علی‌رغم اهمیت لیزینگ در اقتصاد و نقشی که می‌تواند در افزایش بهره‌وری، رشد اقتصادی، رفاه عمومی و توسعه کسب‌وکارها ایفا کند، این صنعت در ایران همچنان در مراحل ابتدایی رشد قرار دارد. ایران در مقایسه با کشورهایی مانند چین، هند و کشورهای اروپایی که در این حوزه موفق هستند، هنوز جایگاه مناسبی ندارد. البته خوشبختانه در سال‌های اخیر، توجه بیشتری به این صنعت معطوف شده است.
وی با تأکید بر اهمیت لیزینگ در اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور افزود: این صنعت در کشورهایی که نیاز به دسترسی به فناوری‌های نوین و تجهیزات دارند، نقشی کلیدی ایفا می‌کند. در کشورهای پیشرفته، لیزینگ به یکی از ارکان اصلی تأمین مالی تبدیل شده است و در صنایع مختلفی همچون تجهیزات سنگین، کشاورزی، فناوری، انرژی‌های تجدیدپذیر و حتی هنر نیز گسترش یافته است. این تنوع خدمات به مشتریان امکان می‌دهد که از لیزینگ در بخش‌های گوناگون بهره‌مند شوند. اما در ایران، لیزینگ بیشتر به حوزه خودرو محدود شده و در سایر بخش‌ها نتوانسته به رشد و گسترش قابل قبولی دست یابد.

بخشان همچنین درباره تفاوت فرهنگ استفاده از لیزینگ در ایران و سایر کشورها گفت: در کشورهای پیشرفته، استفاده از خدمات لیزینگ به یک فرهنگ رایج تبدیل شده است. مردم این کشورها به‌طور گسترده از لیزینگ برای تأمین کالاهای مصرفی، خودرو، تجهیزات تجاری و دیگر نیازها استفاده می‌کنند. این فرهنگ‌سازی به دلیل آموزش‌های عمومی، تبلیغات مؤثر و اعتماد قوی به بازار لیزینگ ایجاد شده است. اما در ایران، آگاهی کافی نسبت به مزایای لیزینگ در میان مردم وجود ندارد. بسیاری از افراد به جای استفاده از خدمات لیزینگ، ترجیح می‌دهند وام‌های بانکی دریافت کنند یا از خریدهای اقساطی بهره ببرند. این مسئله باعث شده است که رشد صنعت لیزینگ در ایران با موانع فرهنگی و کمبود آگاهی عمومی مواجه باشد.
رئیس دایره مجوز واسپاری بانک مرکزی با اشاره به نوآوری‌های جهانی در صنعت لیزینگ خاطرنشان کرد: این صنعت در کشورهای پیشرفته به نوآوری‌های متعددی مانند لیزینگ سبز (برای پروژه‌های زیست‌محیطی و انرژی‌های تجدیدپذیر) یا لیزینگ مرتبط با فناوری‌های نوین دست یافته است. در ایران اما صنعت لیزینگ از نظر نوآوری و توسعه محصولات جدید هنوز در مراحل ابتدایی است.  لذا می‌توان از این رویکرد برای حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر و حمل‌ونقل پاک استفاده کرد. توسعه لیزینگ سبز نه تنها باعث رشد صنعت لیزینگ می‌شود، بلکه می‌تواند در تحقق اهداف زیست‌محیطی و توسعه پایدار کشور نیز مؤثر باشد.
وی  تأکید کرد: اگرچه صنعت لیزینگ در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است و روند رشد مثبتی را طی می‌کند، اما همچنان در مقایسه با کشورهای موفق در این حوزه، با چالش‌هایی در زمینه تنوع خدمات، نوآوری، فرهنگ‌سازی و آگاهی عمومی روبه‌رو است. برای اینکه این صنعت بتواند نقش مؤثری در اقتصاد کشور ایفا کند، لازم است هم از نظر ساختاری و هم از منظر فرهنگ‌سازی اقدامات جدی‌تری صورت گیرد.

الزامات و پیش‌نیازهای رشد و توسعه صنعت لیزینگ در ایران
بخشان، درباره الزامات و پیش‌نیازهای رشد و توسعه صنعت لیزینگ در ایران گفت: برای رشد این صنعت، توجه به چندین الزام و پیش‌نیاز ضروری است که می‌تواند مسیر توسعه آن را تسهیل کند. این الزامات نه تنها به سیاست‌گذاران اقتصادی و بانک مرکزی مربوط می‌شود، بلکه نیازمند همکاری و هم‌افزایی سایر نهادها و فعالان اقتصادی نیز هست.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها، توسعه فرهنگ و آموزش عمومی درباره لیزینگ است. لذا بزرگ‌ترین چالش صنعت لیزینگ ، کمبود آگاهی عمومی است. مردم و حتی بسیاری از کسب‌وکارها هنوز شناخت کافی از لیزینگ و مزایای آن ندارند. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته، لیزینگ به عنوان ابزاری کارآمد در تأمین مالی شناخته می‌شود. بنابراین، نهادهای دولتی و خصوصی باید برنامه‌های آموزشی و تبلیغاتی مؤثری برای معرفی مزایای لیزینگ و گسترش این فرهنگ اجرایی کنند.

بخشان با اشاره به لزوم تنوع خدمات لیزینگ اظهار داشت: در حال حاضر، لیزینگ در ایران بیشتر در حوزه خودرو متمرکز است. هرچند که برخی از شرکت‌های لیزینگ طی سال‌های اخیر در سایر بخش‌ها نیز فعالیت کرده‌اند، اما این اقدامات کافی نبوده و هنوز سبد صنعت لیزینگ به شکل چشم‌گیری به خودرو وابسته است. برای رشد این صنعت، باید به تنوع خدمات در حوزه‌هایی مانند تجهیزات صنعتی، فناوری‌های نوین، انرژی‌های تجدیدپذیر و سایر صنایع توجه ویژه شود. تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان داده است که گسترش لیزینگ به حوزه‌های مختلف می‌تواند به رشد اقتصادی و پویایی این صنعت کمک کند.
ضرورت تدوین سند راهبردی برای صنعت لیزینگ
رئیس دایره مجوز واسپاری بانک مرکزی درباره اهمیت زیرساخت‌های فناوری در رشد این صنعت تصریح کرد: توسعه زیرساخت‌های دیجیتال یکی دیگر از پیش‌نیازهای اساسی است. امروزه فناوری و دیجیتالی‌سازی، نقش بی‌بدیلی در بهبود فرآیندهای مالی ایفا می‌کنند. برای اینکه صنعت لیزینگ به طور کامل رشد کند، باید از فناوری‌های نوین مانند بلاک‌چین و هوش مصنوعی بهره گرفته شود. این فناوری‌ها می‌توانند شفافیت، سرعت و امنیت در عملیات لیزینگ را افزایش دهند. 

وی در ادامه به ضرورت نوآوری و مدل‌های جدید لیزینگ پرداخت و گفت: صنعت لیزینگ در کشورهای موفق دائماً در حال تغییر و نوآوری است. در ایران نیز باید مدل‌های جدید مانند لیزینگ فناورانه، لیزینگ اجتماعی یا لیزینگ برای پروژه‌های زیست‌محیطی و پایدار معرفی و اجرا شود. این نوآوری‌ها می‌توانند بازارهای جدیدی را برای فعالان صنعت ایجاد کنند و نیازهای متنوع جامعه را برآورده سازند.
رئیس دایره مجوز واسپاری بانک مرکزی  به ضرورت تدوین یک سند راهبردی برای رشد این صنعت اشاره کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین اقدامات برای رشد و توسعه صنعت لیزینگ، تدوین یک سند جامع راهبردی است. این سند باید بر اساس تحلیل وضعیت موجود، چشم‌انداز، مأموریت‌ها و اهداف کلان صنعت تدوین شود. همچنین باید آینده‌نگر، قابل انعطاف و واقع‌بینانه باشد و در عین حال با سیاست‌های کلان کشور هماهنگ باشد. تدوین چنین سندی می‌تواند به صنعت لیزینگ ایران کمک کند تا جایگاه خود را در اقتصاد کشور ارتقاء دهد و در مسیر رشد پایدار گام بردارد.
وی خاطرنشان کرد: رشد و توسعه صنعت لیزینگ در ایران به الزامات مختلفی نیاز دارد که تنها با همکاری و هم‌افزایی همه بخش‌های دولتی و خصوصی امکان‌پذیر است. بدون هدف‌گذاری دقیق و برنامه‌ریزی مناسب، رسیدن به پیشرفت در این حوزه دشوار خواهد بود.

رئیس دایره مجوز واسپاری (لیزینگ) اداره مجوزهای اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی، با اشاره به لزوم توسعه صنعت لیزینگ در ایران، راهکارهایی را برای تقویت این صنعت و اثرات آن بر رفاه اجتماعی مطرح کرد. او گفت: رشد صنعت لیزینگ نیازمند اجرای تدابیر دقیق در حوزه‌های مختلف است و تنها با هم‌افزایی سیاست‌گذاران، نهادهای نظارتی و فعالان اقتصادی می‌توان این صنعت را به جایگاهی شایسته در اقتصاد کشور رساند.
وی با تأکید بر اهمیت حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) اظهار داشت: این دسته از کسب‌وکارها که نقش مهمی در رونق تولید و اشتغال کشور دارند، می‌توانند با استفاده از خدمات لیزینگ، تجهیزات و فناوری‌های جدید مورد نیاز خود را تأمین کنند. ایجاد فرآیندهای ساده‌تر و تسهیلات مناسب‌تر در این زمینه، علاوه بر توسعه بازار لیزینگ، موجب تقویت چرخه اقتصادی کشور خواهد شد.

اهمیت ارائه خدمات لیزینگ به استارتاپ‌ها
بخشان همچنین به لزوم کاهش هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های لیزینگ اشاره کرد و افزود: بهینه‌سازی ساختارها و فرآیندهای داخلی این شرکت‌ها می‌تواند کارایی را افزایش دهد و خدمات بهتری را به مشتریان ارائه دهد. مدیریت مؤثر هزینه‌ها، سودآوری شرکت‌ها را نیز به طور چشمگیری افزایش خواهد داد.
وی فناوری‌های نوین را از الزامات اصلی توسعه این صنعت دانست و گفت: استفاده از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی و داده‌کاوی می‌تواند نقش مؤثری در مدیریت ریسک‌های مالی و اعتباری ایفا کند. این فناوری‌ها با شفاف‌تر کردن فرایندها، باعث افزایش دقت و کاهش ریسک می‌شوند و در عین حال سرعت ارائه خدمات را نیز بالا می‌برند.
در ادامه، بخشان به اهمیت ارائه خدمات لیزینگ به استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا اشاره کرد و افزود: شرکت‌های نوپا معمولاً با محدودیت‌های مالی مواجه‌اند و نمی‌توانند سرمایه‌گذاری‌های اولیه خود را به‌راحتی تأمین کنند. صنعت لیزینگ با ارائه خدمات متنوع می‌تواند بستری مناسب برای رشد این دسته از کسب‌وکارها فراهم کند.
رئیس دایره مجوز واسپاری (لیزینگ) اداره مجوزهای اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود به تأثیر توسعه صنعت لیزینگ بر رفاه عمومی پرداخت و گفت: این صنعت با تسهیل دسترسی به کالاها و خدمات، می‌تواند فشار مالی را از دوش خانوارها برداشته و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. امکان پرداخت اقساطی، کاهش نیاز به سرمایه نقدی و توزیع بهتر هزینه‌ها در بلندمدت، از جمله مزایای اصلی لیزینگ برای عموم مردم است. همچنین، این خدمات می‌توانند به رشد کسب‌وکارهای کوچک کمک کرده و از این طریق به اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی منجر شوند.

نقش پررنگ لیزینگ در افزایش قدرت خرید مردم
بخشان با تأکید بر نقش لیزینگ در افزایش قدرت خرید مردم گفت: افراد از طریق لیزینگ می‌توانند کالاها و خدمات مورد نیاز خود، از خودرو گرفته تا تجهیزات پزشکی یا مسکن را به صورت اقساطی تهیه کنند. این امر علاوه بر کاهش فشارهای اقتصادی، سطح رفاه اجتماعی را نیز ارتقا خواهد داد.
وی درباره موضوعاتی که باید در همایش ملی صنعت لیزینگ و تأمین مالی ( 28 بهمن ماه برگزار می‌شود) مطرح شود، اظهار داشت: چالش‌های حقوقی و مقرراتی، معرفی مدل‌های نوین تأمین مالی، توسعه لیزینگ در حوزه‌های جدید مانند انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوین و همچنین دیجیتالی‌سازی صنعت لیزینگ از موضوعات کلیدی هستند که می‌توانند به رشد پایدار این صنعت کمک کنند. چنین همایش‌هایی می‌تواند بستری برای شناسایی چالش‌ها و تبادل نظر درباره راهکارهای عملی و اثربخش فراهم کند.
بخشان افزود: بانک مرکزی نیز با هدف حمایت از این صنعت، اقدام به بازبینی و اصلاح دستورالعمل‌های مرتبط کرده است. این دستورالعمل‌ها که مراحل نهایی بررسی را سپری می‌کنند، بر ایجاد زیرساخت‌های مقرراتی، تنوع خدمات لیزینگ، افزایش توان مالی و تسهیل دسترسی به منابع متمرکز است. همکاری فعالان این حوزه در تدوین و اجرای این دستورالعمل‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز رشد سریع‌تر و پایدارتر این صنعت شود.